Akvaryum dolabı
Suyuyla, kumuyla ve dekorasyonuyla içi dolu bir akvaryumun ağır olduğu (yaklaşık 1.3× litre hacim× kg) unutulmamalıdır. Örneğin 80× 40× 40cm ölçülerinde dolu bir akvaryum (128 litre) yaklaşık 166kg ağırlığındadır. Akvaryumun altına koyacağınız sehpa, masa veya dolap bu ağırlığı taşıyacak kadar sağlam ve dengeli olmalıdır. Akvaryumla altlık arasına hem ısı izolasyonu hem de mekanik şok emilimi için strafor gibi esnek bir malzeme yerleştirilmelidir. Akvaryumunuza otururken karşıdan bakıyor olmanız idealdir. Yani altına masa, dolap ya da sehpanın yüksekliği 75cm kadar olmalıdır.

Akvaryum kumu
Akvaryum kumu olarak genellikle taneleri 2-4mm kalınlığında kireçsiz dere kumu veya quarz kum kullanılır. Koyu renk tonlu kum tipleri akvaryumlarda daha dekoratif bir görünüm verirler. Akvaryum tabanında oluşturulacak kum örtüsünün yaklaşık 5cm kalınlığında olması tavsiye edilir. Birçok biyolojik dönüşüm akvaryum tabanında yer alır. Bu dönüşümler sonucu ortaya çıkan organik maddelerin bir kısmı, bitki kökleri tarafından besin maddesi olarak kullanmak üzere emilirler. Bazı balık türleri kumu kazarak kendilerine vaya yavrularına yuva yaparlar. Akvaryum kumundaki su dolaşımı biyolojik denge için son derece önemlidir. Kumda çok hızlı su dolaşımı besin maddelerinin birçoğunun oksitlenerek çökmesine ve bitkiler tarafından kullanılamayacak bir hale gelmelesine neden olur. Taban filtreleri bu yüzden bitkili akvaryumlarda tavsiye edilmezler.

Çok yavaş su dolaşımı ise kumda oksijenin çok azalmasına ve kokuşmaya neden olur. Ayrıca dolaşım olmazsa besin maddeleri bitki köklerine taşınamazlar. Çok ince kum kullanmak bu yüzden bitkiler için ideal değildir.

Son yıllarda kumda optimal su dolaşımını sağlamak için düşük güçte taban ısıtıcıları kullanılıyor ve bitkiler, dolayısıyla balıklar üstünde de olumlu sonuçları da görülüyor.

Laterit, tropik bölgelerde çok görülen, mineraller- özellikle de demirce zengin kırmızı bir kum tipidir. Akvaryum kurulurken kum konulmadan tabana bir miktar laterit dökülmesi bitkilerin uzun süreler demir eksikliği çekmeden büyüyebilmesine yardım edecektir.

Akvaryum filtresi
Su filtresi bir akvaryumun kalbi gibidir. Çoğunlukla bir su pompasından ve kirli suyun içinden geçerken temizlendiği bir filtre haznesinden oluşur. Suyu temizlemesinin yanında akvaryumda sürekli su dolaşımı oluşturarak sıcaklığın eşit dağılmasını ve suyun oksijence zenginleşmesini sağlar. Kaliteli bir su filtresinin pompası 10 yıldan fazla bozulmadan çalışabilmeli, rahatsız edici sesler çıkarmamalıdır. Değişik filtre tipleri vardır. Bazıları akvaryumun içine yerleştirilirken (iç filtre) bazıları dışarıda (dış filtre) kalırlar.

Akvaryum filtresiyle, kullanılan filtre malzemelerinin cinsine bağlı olarak mekanik, biyolojik ve kimyasal olmak üzere üç tür filtrasyon gerçekleştirilebilir:

Mekanik filtrasyon:
Mekanik filtrasyonda su, sünger, sentetik elyaf gibi tortu tutucu filtre malzemeleri kullanılarak kaba kirlerden arındırılır. Mekanik filtrasyon, kolayca temizlenebilen bir ön filtre aracılığıyla gerçekleştirilip, daha zor temizlenen ve biyolojik filtrasyonun yer aldığı esas filtrenin daha uzun süreler temizlenmeden görev yapması sağlanabilir. Mekanik filtre malzemeleri, malzeme türüne göre sık sık yıkanmalı ya da yenilenmelidirler.

Biyolojik filtrasyon:
Biyolojik filtrasyonda sünger, fırınlanmış seramik gibi bol gözenekli, geniş yüzeyli filtre malzemelerine yerleşen aerobik ve anaerobik bakteriler, azot zinciri gibi biyolojik dönüşümleri gerçekleştirerek suyun biyolojik olarak arınmasını sağlarlar. Filtreye yeni yerleştirilmiş bir malzemede bakterilerin kolonileşerek yeterli nüfusa ulaşmaları bir ay kadar bir zaman alır. Filtreyi temizlerken bakteri kolonilerini yok etmemek için biyolojik filtre malzemesini en iyisi değiştirdiğiniz akvaryum suyuyla hafifçe çalkalayınız. Biyolojik filtre malzemesini yenilediğiniz zaman bakteri oluşumunu hızlandırmak için bir miktar eski malzemeyle karıştırabilirsiniz.

Kimyasal filtrasyon:
Suyun asitliğini (pH) düşürmek ve dengede tutmak için turba (torf, peat) filtre malzemesi kullanılır. Hümik asitler içeren bu filtre malzemesi, suyu hafif kahverengileştirerek yumuşak suyu seven bazı balık türlerinin yaşamasına uygun bir ortam sağlar.

Isıtıcı-termostat
Çoğu tropik bölgelerden gelen akvaryum bitki ve balıkları genellikle 24° -26° C su sıcaklığı gerektirirler. Isıtıcı-termostatın görevi akvaryumun sıcaklığını ayarlanan sıcaklıkta olabildiğince az salınımlarla sabit tutmaktır. Günümüzde bazı tanınmış firmaların ürettikleri kaliteli ısıtıcı-termostatlar sayesinde akvaryumlarda suyun sıcaklığını güvenli bir biçimde ayarlamak artık bir sorun olmaktan çıkmıştır.

Isıtıcının gücü (Watt) ne olmalı?

Akvaryumunuzun sıcaklığını 25° C'de sabit tutmak için serin bir odada litre başına yaklaşık 1,5 Watt ısıtıcı gücü hesap etmelisiniz. İyi ısıtılan bir odada ise lire başına 1 Watt yeterli olacaktır. Örneği 100 litrelik bir akvaryum için soğuk bir adada 150 Watt'lık, ılık bir odada ise 100 Watt'lık bir ısıtıcı gerekecektir.

Işıklandırma sistemi
Diğer bitkiler gibi akvaryum bitkileri de fotosentez yoluyla besinlerini sentezleyebilmek için ışık enerjisi gerektirirler. Gün ışığı, görünümü bozan ve bitkilere zarar veren yosunların oluşmasına neden olduğu için akvaryumlar genelde doğrudan güneş ışığı almayan bir yere yerleştirilir ve suni olarak aydınlatılırlar. Akvaryum kapağına takılan floresan lambaları en yaygın ışıklandırma yöntemidir. Bunun dışında, cıva buharlı (HQL) ve halojen (HQI) lanbalar da akvaryumlarda kullanılırlar. Güçlü ışığı ve spektrum özellikleriyle halojen lambalar daha çok deniz akvaryumlarında kullanılırlar.

Akvaryum, hergün 10-12 saat aydınlatılmalıdır. En iyisi, ışıklandırma sistemini bir saatli şaltere bağlayarak ışıklandırmanın düzenli olmasını sağlamaktır. Düzenli saatlerde açılıp kapanan ışığa ve balıklar kısa zamanda uyum sağlayacaklardır. Hem yosun oluşumunu azaltmak, hem de akvaryumu daha geç saatlere kadar seyredebilmek için ışık öğlenleri bir iki saat kapatılabilir.

Su ışığı absorbe eder. Akvaryumun tabanına kadar yeterli bir ışıklandırma istiyorsak ışık kaynağının gücünü akvaryumun yüksekliğine göre ayarlamalıyız. Bitkilerin türlerine göre ışık gereksinimleri farklıdır. Genelde bitkiler, düşük ışık şiddetiyle yetinenler, orta şiddette ve yüksek şiddette ışık şiddeti gerektirenler diye üç gruba ayrılırlar. Herhangi bir bitki türü tanıtılırken bu gruplardan hangisine girdiği belirtilir. Işık şiddeti lux birimiyle ölçülür.

Floresan lambaları
Son yıllarda, tatlı su ve deniz akvaryumları için uygun spektrum özelliklerinde birçok floresan lambası piyasaya çıkmıştır. Işıkta mavi tonlarının fazla olması yosunlanmayı hızlandırır. Bu yüzden ağırlık, kırmızı tonları üzerinde olmalıdır. Fakat yanlızca grolux (mor renkli) lambasının ışık şiddeti çoğu bitki türü için çok zayıftır; sıcak ya da soğuk günışığı lambalarıyla beraber kullanılmalıdır.

Floresan lambalı aydınlatmada dikkat edilmesi gereken konular:

Cıva buharlı (HQL) lambaları
Cıva buharlı lambalarla (HQL) yüksekliği 70 cm'ye kadar olan akvaryumlar aydınlatılabilirler. HQL gün ışığına yakın spektrumuyla bitki ve balıklar için ideale yakın bir aydınlanma sağlarlar. Bu lambaların bir avantaji da üstü açık akvaryumlarda kullanılabilmeleridir. Bu tip akvaryumlarda bazı bitki türleri suyun dışına doğru büyüyüp çok dekoratif bir görünüm verirler. Hatta bazı türler suyun dışında çiçek bile açarlar.

Akvaryum bakımı için gerekli diğer malzemeler